Ημερομηνία/Ώρα
27/02/2024
18:00 - 20:00

Τοποθεσία
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη

Απεικονίσεις του σώματος στην ψυχανάλυση και την τέχνη.

 

Στη διαθεματική σειρά σεμιναρίων Το Σώμα που κατοικώ η ψυχανάλυση συναντά τις εικαστικές τέχνες, με στόχο την διερεύνηση του σώματος μέσα από παλιά και σύγχρονα πάθη (άγχος, φοβίες, εξαρτήσεις, καταθλίψεις, έρωτες, διεγέρσεις, το σώμα της ψηφιακής εποχής και οι κακουχίες του). Θα διερευνηθούν και θα αναζητηθούν οι εκφράσεις και οι απεικονίσεις τους, τόσο αναλυτικά όσο και σε σημαντικά έργα της τέχνης.   Θα επί-σκεφθούμε το βίωμα της σωματικότητας μέσα από τον αναλυτικό λόγο και το έργο τέχνης που την αναπαριστά, τη συμβολοποιεί για να μπορέσουμε να την οικειοποιηθούμε βαθύτερα. Μια ξεχωριστή συνάντηση των δύο πεδίων που προσδοκούμε να ανοίξει δρόμους κατανόησης, καλύτερης φροντίδας και ουσιαστικής αγάπης για το σώμα, που το ζούμε και μας ζει.

Το σεμινάριο χωρίζεται σε 4 θεματικές ενότητες, οι οποίες οργανώνονται σε 7 δίωρες συναντήσεις που περιέχουν θεωρητική εισήγηση και βιωματικό εργαστήριο.

Κάθε ενότητα αποτελείται από τη συνάντηση της ψυχανάλυσης, την πρώτη εβδομάδα, στην οποία διερευνώνται οι ψυχαναλυτικές έννοιες, και την συνάντηση της τέχνης, την δεύτερη εβδομάδα, στην οποία παρουσιάζονται εικαστικά έργα που συνδέονται με τις προαναφερόμενες έννοιες. Στην 7^η και τελευταία συνάντηση (4^η θεματική ενότητα), οι εισηγήτριες θα διεξάγουν μαζί το σεμινάριο.

Οι συμμετέχοντες καλούνται να επιλέξουν είτε μεμονωμένες ενότητες, στις οποίες υποχρεωτικά συμπεριλαμβάνονται και οι δύο συναντήσεις (ψυχανάλυση και τέχνη) είτε όλη τη σειρά του σεμιναρίου.

Σχεδιασμός-υλοποίηση: Κατερίνα Μαγγανά Ψυχαναλύτρια MSc ψυχαναλυτική θεραπεύτρια, συγγραφέας και Έλλη Παξινού Ιστορικός τέχνης και Επιμελήτρια εκπαίδευσης.

 

Ενότητα 1: Το Σώμα και τα Πάθη του

Το σώμα του καθενός μας είναι υπόθεση βαθιά προσωπική και εν πολλοίς ασυνείδητη. Ικανοποιήσεις, ματαιώσεις, οδύνες και απολαύσεις βιώνονται και καταγράφονται στην ψυχοσωματική μας αλήθεια. Πώς  διαμορφώνουμε το ψυχόσωμά μας από τη βρεφική ηλικία; Πώς εγγράφεται ο ψυχισμός δια μέσου του σώματος σε κάθε άνθρωπο που μεγαλώνει και ωριμάζει; Ποια η διαφορά ανάμεσα στη συνειδητή και την ασυνείδητη εικόνα του σώματός μας, ανάμεσα στην ευχαρίστηση και στην εκτόνωση;

Στο σεμινάριο τέχνης της αντίστοιχης ενότητας, θα διερευνήσουμε έργα από διαφορετικές χρονικές περιόδους, στα οποία το σώμα γίνεται ο φορέας του συναισθήματος. Επιπλέον, η ενόρμηση ζωής και θανάτου υποβόσκει κάτω από κάθε κίνηση, έκφραση και στάση του σώματος. Παραδείγματα έργων και καλλιτεχνών: Ο Λαοκόων και οι γιοί του, O Διωγμός (Massacio), Η Σταύρωση (Grunewald), Frida Kahlo, Αξιονιστές, Vito Acconci, Marina Abramovic, φεμινισμός και performance.

 

 

Ενότητα 2: Άγχος-φοβίες–κρίσεις πανικού

Όλο και πιο συχνά το σώμα πάσχει κανονικά, σα να ήταν άρρωστο, αλλά δεν είναι. Τι δεν μπορεί να αρθρωθεί ως λόγος συναισθηματικός και βγαίνει στο σωματικό επίπεδο; Πόσο καθησυχαστικό είναι το «δεν έχετε τίποτα, άγχος είναι»; Θα διερευνηθούν τα πολλά πρόσωπα του άγχους, οι αποτυπώσεις και η κλίμακα της δυναμικής τους στο ανθρώπινο ψυχόσωμα.

 

Στο σεμινάριο τέχνης θα συζητήσουμε για εικόνες του σώματος που αναπαριστούν και συμβολοποιούν το άγχος και τις φοβίες. Παραδείγματα καλλιτεχνών και κινημάτων: Edvard Μunch, Vincent Van Gogh, Francisco Goya, Henry Fuseli, Σουρεαλισμός, Abject art, Cindy Sherman.

 

Ενότητα 3: Εξαρτήσεις-καταθλίψεις

Η έννοια της  «εξάρτησης» είναι φορτισμένη με ποικίλα νοήματα και σημασίες, όπως και η έννοια της κατάθλιψης. Και οι δυο επηρεάζουν δυστοπικά την ανθρώπινη υπόσταση σε πολλαπλά επίπεδα. Γιατί δεν αντέχουμε να αποχωριστούμε; Πότε τρομάζει η ετερότητα; Ποια η σημασία της εργασίας του πένθους για ένα δημιουργικό και ώριμο υποκείμενο; Ένα σώμα εξαρτημένο, δυσκολεύεται να αυτονομηθεί, να βρει τη λειτουργικότητά του και να αλληλεπιδράσει με τους άλλους. Σε συνθήκες καταστροφής ενισχύεται η  έννοια της «εξάρτησης», η οποία αποκτά μια συλλογική έκφραση που πλήττει τη σφαίρα του κοινωνικού.

Στα σεμινάρια τέχνης, θα μελετήσουμε έργα που εκφράζουν το κοινωνικό και ιστορικό τραύμα που προκαλείται κυρίως λόγω κάποιου πολέμου και επηρεάζει άμεσα τον ψυχικό κόσμο του ατόμου. Παραδείγματα κινημάτων τέχνης: Γερμανικός Εξπρεσιονισμός, Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και μεταπολεμική τέχνη, κινήματα δεκαετίας ΄60 και ΄70.

 

Ενότητα 4: Το σώμα της ψηφιακής εποχής

Ανέπαφες επαφές, συνομιλίες με τα σώματα απόντα από την αλληλεπίδρασή τους, καταπονήσεις ψυχοσωματικές από την επικράτηση της τεχνολογίας, κυρίως στο εργασιακό περιβάλλον. Πώς βιώνουμε το σώμα, και ως εκ τούτου και το συναίσθημα της επιθυμίας, στην εποχή της εικονικής πραγματικότητας;

Το τελευταίο σεμινάριο ψυχανάλυσης και τέχνης αφορά στην, πλέον, αποϋλοποίηση του σώματος μέσα από την ψηφιακή κουλτούρα. Θα ξεκινήσουμε σχολιάζοντας καλλιτεχνικές πρακτικές των αρχών της δεκαετίας του ’90, που πραγματεύονται τις έννοιες posthumanism και cyborg και θα φτάσουμε στον 21^ο αιώνα, δίνοντας παραδείγματα από έργα που παρουσιάζουν πολλαπλές εικόνες του σώματος, έτσι όπως προβάλλονται στα κοινωνικά δίκτυα.

 

Ενότητα 1: 30 Ιανουαρίου, 6 Φεβρουαρίου 2024

Ενότητα 2: 13, 20 Φεβρουαρίου 2024

Ενότητα 3: 27 Φεβρουαρίου, 5 Μαρτίου 2024

Ενότητα 4: 12 Μαρτίου 2024

 

Τρίτη, 18:00-20:00

Κόστος συμμετοχής ανά ενότητα (1, 2 και 3): 40€

Κλείστε το εισιτήριό σας εδώ

Κόστος συμμετοχής τέταρτης ενότητας: 20€

Κλείστε το εισιτήριό σας εδώ

Κόστος συμμετοχής Φίλων THF: 36€ και 18€

Μέγιστος αριθμός συμμετοχών: 15

 

 

• Η κάθε ενότητα ολοκληρώνεται σε δύο συναντήσεις εκτός της τελευταίας.
• Κάθε ενότητα είναι αυτοτελής και μπορεί να παρακολουθηθεί ανεξάρτητα ή συνεχόμενα.
• Μεταφορές θέσεων επιτρέπονται έως και 48 ώρες πριν το σχετικό πρόγραμμα. Για τα προγράμματα που διεξάγονται Κυριακή έως την Παρασκευή στις 15:00. Επιστροφές του αντιτίμου του εισιτηρίου γίνονται μόνο σε περίπτωση ακύρωσης του σχετικού προγράμματος από το Ίδρυμα.

 

 

Κατερίνα Μαγγανά

Η Κατερίνα Μαγγανά είναι ψυχολόγος MSc- αναλυτική ψυχοθεραπεύτρια και εργάζεται ιδιωτικά. Είναι συνεργάτιδα του ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη στα εκπαιδευτικά προγράμματα για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σπούδασε στο ΕΚΠΑ και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει ολοκληρώσει τον διετή κύκλο των εκπαιδευτικών σεμιναρίων «Εισαγωγή στην Ψυχοσωματική», της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας –IPSO P. MARTY (2012-2014). Συγγραφέας του βιβλίου  «Όταν η ψυχή διαταράσσει το σώμα» και του «Ένα Φύλλο που Πέφτει: μια ιστορία για τον πόνο και το πείσμα της ζωής» (εκδόσεις Αρμός). Είναι εισηγήτρια διαλέξεων και σεμιναρίων σε ιδρύματα και φορείς. Έχει παρουσιάσει εργασίες σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιστημονικά της άρθρα έχουν δημοσιευθεί στα Τετράδια Ψυχιατρικής και στο ψυχαναλυτικό περιοδικό Οιδίπους. Από το 2003 ως το 2017 συνεργάστηκε με το περιοδικό Αρμονία, μηνιαίο ένθετο της εφημερίδας Έθνος του Σαββάτου, με άρθρα για θέματα ψυχολογίας. Το 2013 έλαβε το βραβείο κοινού για το θεατρικό της έργο Έφη. Από το Ευτυχία (καλύτερο νεοελληνικό έργο, θεατρικά βραβεία περιοδικού Αθηνοράματος). Το έργο κυκλοφορεί σε βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο από τις εκδόσεις Αρμός. Παλαιότερα έχει συνεργαστεί επί σειρά ετών με τη δημόσια τηλεόραση στην έρευνα και στα κείμενα ντοκιμαντέρ πολιτισμικού περιεχομένου. Έχει επίσης, δημοσιεύσει το βιβλίο «Ένα Φύλλο που Πέφτει: μια ιστορία για τον πόνο και το πείσμα της ζωής», εκδόσεις Αρμός (2021) και το βιβλίο Δημιουργώντας το αύριο, εκδόσεις Παπαϊωάννου (2002) και έχει συμμετάσχει με κείμενά της στο βιβλίο του εικαστικού Γιώργου Λάππα, Maqams of blood and maqams of milk, ) εκδόσεις Futura (2003).

 

Έλλη Παξινού

Η Έλλη Παξινού (γεν.1986, Αθήνα) είναι Ιστορικός Τέχνης, Επιμελήτρια Εκπαίδευσης και μέλος της Ένωσης Ελλήνων Κριτικών Τέχνης (AICA HELLAS). Ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της πάνω στη Θεωρία Σύγχρονης Τέχνης στο Goldsmiths University of London (2009-2010) με ειδίκευση στη Θεωρία της Αισθητικής. Από το 2007 έως σήμερα έχει εργαστεί στον χώρο της εκπαίδευσης, επιμέλειας εκθέσεων και πολιτιστικής διαχείρισης σε εξέχοντα ιδρύματα και θεσμούς όπως το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α), το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), η documenta 14, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση (Στέγη), το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, η Μπιενάλε της Αθήνας (HEAVEN και AGORA) κ.α. Επίσης, έχει συμμετάσχει στο 3ο πρόγραμμα ανταλλαγής επιμελητών μεταξύ Whitechapel Gallery και Οργανισμού ΝΕΟΝ στο Λονδίνο (2014). Από το 2010 διδάσκει Θεωρία της Αισθητικής και Ιστορία της Τέχνης σε πολιτιστικούς χώρους και Μουσεία της Αθήνας, όπως Μουσείο Ηρακλειδών, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη, σε ιδιωτικά Κολλέγια και σχολεία όπως το Μητροπολιτικό Κολλέγιο, ΑΚΤΟ, Διεθνές Σχολείο της Αθήνας και Σχολή Μωραΐτη.

 

---

Φωτογραφία: ©Bruce McLean, Pose  Work for Plinths 3, (1971), Tate