Amedeo

Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη

Ακολουθήστε μας

Search

B&M Theocharakis Foundation for the Fine Arts and Music
  -  Νέα   -  ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ στην άκρη… του Τάκη Μαυρωτά (B’ Μέρος)
Είναι εύκολο άραγε κάποιος αμύητος στις ελληνικές θάλασσες να μπορεί να κερδίσει την ισορροπία ανάμεσα στη δύναμη της φύσης και την επιθυμία της ψυχής; Ο ίδιος το πετυχαίνει αφήνοντας τον χρόνο να δυναμώνει την ίδια τη ζωγραφική του, πινελιά προς πινελιά, κατακτώντας μια ξεχωριστή έκφραση. Γνωρίζει σε βάθος ότι δεν κάνει το θέμα τη ζωγραφική, αλλά η ζωγραφική το θέμα. Έτσι, τα καλοκαίρια επιστρέφει στα ίδια νησιά, θαρρείς σαν να έχει κατακτήσει έναν μυστικό διάλογο με τα απόκρημνα βράχια και την αλμύρα της θάλασσας. Σκυφτός, κάτω από τη λευκή τέντα του φουσκωτού, ώρες ατέλειωτες, ζει την πάλη ανάμεσα στα υδατοχρώματα και τη δύναμη του καλοκαιρινού φωτός, ποιώντας εικόνες μορφικής τόλμης, ρευστές και διαφανείς, επιχειρώντας μέσα από την αέναη κίνηση του υγρού στοιχείου και του λαμπυρίσματος του φωτός, να αιχμαλωτίσει την αίσθηση της στιγμής του χρόνου, τη δική του συγκίνηση απέναντι στο δέος του για τη φύση. Δουλεύει πάντα πρίμα βίστα, με απλές και άνετες χειρονομίες, εναλλάσσοντας τα ψυχρά με τα θερμά χρώματα, αναζητώντας εκείνη τη μοναδική γαλήνη της φύσης που αισθάνεται ο άνθρωπος όταν έρχεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του και την εικόνα των έργων του.
Η πορεία του στην τέχνη εκφράζει μια διαδρομή αυτογνωσίας, καταφέρνοντας με τα έργα του να δημιουργεί μια αυτόνομη πραγματικότητα που έχει άμεση εκλεκτική συγγένεια με αυτή την ίδια την οπτική αλήθεια. Ο ίδιος, κατεξοχήν τοπιογράφος, βαφτισμένος στις ελληνικές αισθήσεις, κατάφερε να εδραιώσει τη δική του εικαστική διάλεκτο. Πρόκειται για στέρεες τοπιογραφικές εικόνεςμε καθαρά και διαυγή χρώματα λαμπρότητας, αυστηρά μελετημένη δομή σύνθεσης και απλοποιήσεις που ανατρέπουν την καθιερωμένη προοπτική και ανακαλούν το αεικίνητο της θάλασσας μέσα στο Ασάλευτο και το Αιώνιο. Ζωγραφίζει πάντα με τη σιγουριά της κατεκτημένης δυνατότητας να μορφοποιεί με ευκολία τις οραματικές του μεταπλάσεις, αφού όμως πρώτα σχεδιάσει με ακρίβεια κάθε του θέμα. Ο χειρισμός του χρώματος –γαλάζιο, ώχρα, γκρι και πράσινο μεταξύ των άλλων– συχνά απλώνεται με ένα λεπτόσαρκο, διάφανο σχεδόν, στρώμα ενδυναμώνοντας μια ατμόσφαιρα γαλήνιας ενατένισης. Η αναλυτική του ματιά και η ζωγραφική του εξελίσσονται σαν μια υπομονετική και επίμονη άσκηση προσεγγίζοντας αισιόδοξα τον κόσμο μας.
Ο Παναγιώτης Τέτσης έχει επισημάνει για τη ζωγραφική δουλειά του Θεοχαράκη: «Βλέπει, δεν φαντάζεται, ούτε καταφεύγει στο προζύμι των αναμνήσεων. Παρατηρεί και αποτυπώνει ό,τι ερεθίζει τα μάτια του. Έχει την αρετή και κατατάσσεται στην μεγάλη οικογένεια εκείνων που έχουν ανοιχτά μάτια και επιμένουν να ζωγραφίζουν. Είναι οι πιστοί της ζωγραφικής, ο αντίποδας εκείνων που έχουν κατηχηθεί στη διεθνή συνομοταξία της αρνήσεως. Ο καθένας κάνει ό,τι πιστεύει. Επιβεβαίωση της ελευθερίας στην πράξη» (Βασίλης Θεοχαράκης. Ζωγραφική Οδύσσεια, εκδόσεις Μέλισσα, 2019).
Έχω τη χαρά να γνωρίζω το έργο του περισσότερο από είκοσι χρόνια, αφού μου δόθηκε η ευκαιρία να επιμεληθώ σπουδαίες του εκθέσεις, όπως τα Τοπία Βυθού στην επιβλητική Πινακοθήκη του Δημαρχείου του 6ου διαμερίσματος στο Παρίσι το 2006 και την ίδια χρονιά, με προτροπή του οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ, δύο χρόνια αργότερα, οργάνωσα τις μεγάλες αναδρομικές του εκθέσεις στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα και στο φημισμένο Palazzo Venezia της Ρώμης όπου ο Claudio Strinati, Ιστορικός Τέχνης και τότε Έφορος των Μουσείων της Ρώμη, επισήμανε: «Ο Θεοχαράκης τρέφει βαθιά αγάπη για τη θάλασσα και αναπαριστά τα βάθη και την επιφάνειά της. Με αυτόν τον τρόπο, το χέρι του καλλιτέχνη ταξιδεύει πάνω στον πίνακα με απόλυτη φρεσκάδα και διαθεσιμότητα να καταγράψει τα εναύσματα που του προσφέρει η όραση. Σε κάποια σημεία του πίνακα η πινελιά πυκνώνει, συντίθεται και αποσυντίθεται σαν να έχει καταληφθεί από μια πραγματική μανία να κατακτήσει τις φόρμες και να αποδώσει την ουσία τους. Σε άλλα σημεία η πινελιά αραιώνει σχεδόν μέχρι να εξαφανιστεί και, ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, διαφαίνεται η αίσθηση ηθικής του καλλιτέχνη που δεν δημιουργεί τον πίνακα για να εξιδανικεύσει τα αντικείμενα, αλλά για να δρέψει την πιο ενδόμυχη ουσία τους που αναπόφευκτα ωφελεί την πνευματική μας ισορροπία και την, συνειδητή ή ασυνείδητη, αναζήτησή μας για την ευχαρίστηση του στοχασμού, ο οποίος προαναγγέλλει πάντα μεγάλη ικανοποίηση για όποιον πραγματικά ξέρει να τον εξασκεί. Ο ζωγράφος περιδιαβαίνει τα αγαπημένα του νησιά και αποσπά την εικαστική πεμπτουσία τους, η οποία αποτελεί τον κύριο πυρήνα της ζωγραφικής του» (Βασίλης Θεοχαράκης. Ζωγραφική Οδύσσεια, εκδόσεις Μέλισσα, 2019). Ο Θεοχαράκης θαρρώ ότι συμπορεύεται με το ρητό του Πλάτωνα ότι «η ζωγραφική είναι σιωπηλή ποίηση και η ποίηση ζωγραφική με λόγια». Η σχέση του εξάλλου με την ποίηση είναι βαθιά, όπως υπογραμμίζεται και από τη συμμετοχή του στις μεγάλες αφιερωματικές εκθέσεις, Κ.Π. Καβάφης – Ζωγραφισμένα: 40 Σύγχρονοι Έλληνες Δημιουργοί το 2013, Ο Κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη. Ποίηση και Ζωγραφική το 2016, και Γιώργος Σεφέρης: Όταν το Φως Χορεύει, Μιλώ Δίκαια το 2017, που πραγματοποιήθηκαν στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη και στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Α.Π.Θ. Εμπνεόμενος άλλοτε από τη Θάλασσα του Πρωϊού του Κ.Π. Καβάφη και άλλοτε από το Ανάμεσα στα κόκκαλα εδώ του Γιώργου Σεφέρη, συνοδεύοντας τα αντίστοιχα ποιήματα με τα γνώριμα τοπία του, Μέσα στην αντάρα της θάλασσας, 2012 και Μέσα στο Κύμα, 2013. Θα ήταν όμως παράληψη να μη σταθώ στο εκπληκτικό πορτραίτο του Καβάφη, που φιλοτέχνησε το 2013 καθώς και τη Βίλλα «Γαλήνη» το 2017, όπου εκεί, στον Πόρο, ο Σεφέρης, εμπνεύστηκε την περίφημη ποιητική του συλλογή Κίχλη.
Ο Θεοχαράκης, έχω την αίσθηση, ότι έχει θαλασσινή συνείδηση, χωρίς να προσπερνώ τα μοναδικά αδιάβατα δάση του και τις θεοκρατούμενες Μονές του Αγίου Όρους. Η ζωγραφική του πορεία, σήμερα, τον κατατάσσει ανάμεσα στους άξιους ζωγράφους του τόπου μας, με μια ευαισθησία ανοιχτή, στραμμένη πάντα προς το Αιγαίο και το Ιόνιο. Οι εικόνες της ηδονιστικής φύσης, με τις φουσκοθαλασσιές και τα ασάλευτα πεύκα, πάντα θα ξεσηκώνουν τις αισθήσεις, προκαλώντας την άσβεστη επιθυμία της επιστροφής μας σε αυτή, κάτω από το φως του ήλιου.
Leave a Comment